صفحه رسمی مای درس

اطلاع از آخرین تغییرات، جوایز و مسابقات مای درس
دنبال کردن
دانلود اپلیکیشن
1 سال قبل
0

دانش ادبی

اسلوب معادله

اسلوب معادله:

به بیت زیر توجّه کنید:

مستمع، صاحب سخن را بر سر کار آورد             غنچه خاموش، بلبل را به گفتار آورد

در این بیت، مصراع دوم در حکم مصداقی برای مصراع اوّل است؛ به گونه ای که می توان جای دو مصراع را عوض کرد؛ در واقع شاعر، بر پایه تشبیه، بین دو مصراع ارتباط معنایی بر قرار کرده است؛ به این نوع کاربرد شاعرانه «اسلوب معادله» می گویند.

توجّه:

در اسلوب معادله، هر یک از دو مصراع، استقلال معنایی و نحوی دارند؛ به گونه ای که یکی از طرفین، معادل و مصداقی برای تأیید مفهوم طرف دیگر است.

نمونه های دیگر از اسلوب معادله در زیر آمده است:

  • الف) عشق چون آید، برد هوش دل فرزانه را     دزد دانا می کشد اوّل چراغ خانه را
  • ب) شانه می آید به کار زلف در آشفتگی            آشنایان را در ایّام پریشانی بپرس
  • پ) عشق بر یک فرش بنشاند گدا و شاه را         سیل، یکسان می کند پست و بلند راه را
  • ت) هر که جز ماهی ز آبش سیر شد                  هر که بی روزی است روزش دیر شد

ویژگی های اسلوب معادله:

1) یک مصراع مصداق و مثالی برای مصراع دیگر است.

۲) دو مصراع از نظر نحوی از هم جدا هستند و معمولا هیچ حرف پیوندی میان دو مصراع نیست.

3) می توان جای مصراع ها را عوض کرد یا میان آنها علامت مساوی ( = ) نهاد.

4) پیوستگی میان دو مصراع بر پایه تشبیه است؛ ولی اسلوب معادله تشبیه به شمار نمی رود.

5) می توان بعد از مصراع نخست «همان طور که» قرار داد.

۶) این آرایه بیشتر در اشعار سبک هندی دیده می شود.


سایر مباحث این فصل